تسمه تایم سمند یا تسمه تایمینگ قسمتی از موتور احتراق داخلی خودرو است و در داخل پیشرانه قرار دارد این قطعه میل لنگ خودرو را به میل سوپاپ یا سوپاپ‌ها متصل می‌کند. تا ۴ عمل اصلی موتور یعنی مکش، تراکم، انفجار و تخلیه صورت گیرد.

وظیفه تسمه تایم تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپ‌ها ست، یعنی سوپاپ‌ها را به چرخش درآورده و کنترل می‌کند. در خودروهای مختلف محل قرارگیری میل سوپاپ با یکدیگر متفاوت است ولی در اکثر موارد این قطعه در سر سیلندر خودرو جایگذاری شده است.

به طور کلی سرعت گردش میل سوپاپ به میزان نصف سرعت گردش میل لنگ است و وظیفه تسمه تایم در این موقعیت، تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپ‌ ها بسته به موقعیت مناسب پیستون‌ها است.

محل قرارگیری صحیح تسمه تایم از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر تسمه تایم یک یا چند دندانه جابه‌جا شود زمان باز بودن سوپاپ‌ها به هم ریخته و در کار موتور اختلال ایجاد می‌کند.

تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم چیست؟

در گذشته در خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر استفاده می‌شد و تا زمانی که آسیب جدی به موتور خودرو نرسانده بود تعویض نمی‌شد ولی امروزه تسمه جایگزین زنجیر شده و زمان تعویض آن برای هر مورد خاص مشخص است.

البته اکنون نیز در برخی از ماشین‌های سنگین از زنجیر استفاده می‌شود. بین این دو تفاوت  اساسی وجود دارد.

زنجیر تایم به خاطر جنس فلزی خود از آسیب‌هایی که احتمال رویت آن‌ها در تسمه تایم وجود دارد در امان است و می‌توان گفت عمر تعویض به اندازه  عمر خود پیشرانه است و نیازی به تعویض آن وجود ندارد. برای این که بدانید خودروی شما از کدام نوع است، کافی است به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید  و یا با تماس و پرسش از مسئول فنی نمایندگی فروش خودرویتان از آن مطلع شوید.

دلایل خطر پارگی تسمه تایم سمند

خودروسازان مختلف برای مدل‌های مختلف اتومبیل کیلومترهای متفاوتی را برای تعویض تسمه تایم عنوان می‌کنند. معیار رایج برای اکثر اتومبیل‌ها ۶۰ هزار کیلومتر است که برخی زودتر از موعد مقرر به تعویض احتیاج پیدا می‌کنند. لازم به ذکر است که هنگام خرید خودروی دست دوم، شما از مدت کارکرد تسمه تایم آگاهی ندارید و نمی‌دانید که تسمه ی موتور آن تعویض شده است یا نه، اگر تعویض صورت گرفته زمان آن کی بوده اگر در مورد تسمه تایم اتومبیل تردید دارید بهتر است به یک مکانیک مراجعه کنید  تا آن را مورد بازبینی قرار دهد. مکانیک با یک کار ساده و برداشتن پوشش روی تسمه متوجه خواهد شد که در چه شرایطی قرار دارد.

خطر پارگی تسمه تایم چیست؟

پاره شدن تسمه که منجر به برخورد پیستون با سوپاپ ها می شود، معمولا با صدایی همراه است. البته در خودروهایی مانند موتورهای سری قبل پراید این پارگی فقط خاموشی موتور خودرو را به دنبال دارد. زمانی که عمر تسمه تایم به پایان برسد و یا پارگی در آن رخ دهد عملکرد به موقع و صحیح سوپاپ ها مختل خواهد شد و سوخت و هوا درزمان مناسب وارد سیلندر نمی‌شوند و یا باز و بسته شدن سوپاپ‌ها به درستی و به میزان کافی انجام نمی‌گیرد و در نتیجه در کارکرد پیشرانه اثر منفی چشم گیری خواهد گذاشت.

پاره شدن تسمه تایم در همه اتومبیل‌ها یکسان اتفاق نمی افتد!

پارگی تسمه در موتور اتومبیل‌های گوناگون اثر مخرب متفاوتی دارد. همانطور که گفته شد در موتور قدیمی پراید که پیستون‌ها به سوپاپ نمی رسد، پاره شدن تسمه فقط منجربه خاموشی اتومبیل می‌شود و آسیب مکانیکی دیگری به قطعات سر سیلندروارد نمی‌شود. در برخی از پیشرانه‌ها مانند موتور پژو ۴۰۵ و سمند پاره شدن یا رد کردن یکی دو دندانه از تایم منجر به برخورد شدید سوپاپ‌ها با پیستون شده و بسته به شدت برخورد که به دور موتور اتومبیل بستگی دارد، می‌تواند باعث کج شدن سوپاپ‌ها شود و حتی تعویض بسیاری از قطعات سر سیلندر و حتی خود سر سیلندر را نیز به دنبال داشته باشد. با رخ دادن این اتفاق در پیشرانه خودروهایی مانند کیا ریو، شدت آسیب قطعات بسیار بالا می‌رود و منجر به تعویض قسمت اعظمی از قطعات موتور خواهد شد.

علائم و نشانه های فرا رسیدن زمان تعویض تسمه تایم چیست؟

۱- دور موتور بد عمل می کند

اگر متوجه شدید هنگام رانندگی دور موتور به ۲ تا ۴ هزار دور رسیده، موتورتان تنظیم نیست و درست کار نمی‌کند، باید تسمه تایم را چک کنید. اگر شُل شده باشد، شروع به لغزش می کند و همین باعث می‌شود در حین شتاب گرفتن، دور موتور بالاتر برود. همچنین این می تواند نشانه از بین رفتن دندانه‌ها نیز باشد.

۲- از بین رفتن دندانه ها

تسمه تایم‌های کارکرده تر در مدت زمان استفاده شان دچار فرسایش و خوردگی دندانه‌ها می‌شوند. در حالی که معمولا پیشنهاد می‌شود تسمه تایم هر ۶۰ هزار مایل عوض شود، برخی وسائل نقلیه فرق می‌کنند و این عدد می‌تواند تا ۱۱۰ هزار مایل هم باشد. همیشه به دفترچه راهنمای خودروی خود برای پی بردن به این عدد مراجعه کنید.

۳- مشکلات استارت و حرکت

تسمه تایم یکی از قطعات کاملا دقیق طراحی شده خودروی شماست. بنابراین همیشه باید در حال تنظیم باشد تا بتواند به ازای هر یک بار چرخیدن میل بادامک، دقیقا دو بار میل لنگ را بچرخاند. دریچه ها یا سوپاپ‌های ورود و خروج گاز با چرخش میل بادامک، باز و بسته می‌شوند.

این دریچه ها دقیقا متناسب با لحظه حرکت پیستون‌ها باز و بسته می‌شوند. بنابراین اگر زمان بندی این چرخه به هم بخورد، بقیه کارها نیز از تنظیم خارج می‌شوند. این امر می تواند منجر به مشکلاتی در استارت نیز بشود چون زمانبندی غیردقیق تک تک قطعات می تواند باعث شود خودرو درست استارت نخورد.

۴- مشکلات اگزوز

اگر اگزوز شما نسبت به همیشه، دود بیش از حدی تولید می‌کند، می‌تواند مربوط به مشکل تسمه تایم باشد. چون موتور باید تلاش بیشتری بکند تا قطعات خود را به حرکت وادارد و فشار بیشتری به آن وارد می شود. همین باعث می‌شود دود بیشتری از اگزوز خارج شود.

هرگز با یک تسمه تایم کهنه رانندگی نکنید. تعویض به موقع تسمه مهم ترین سرویس خودرو است؛ اگر کهنه شده باشد ریسک پاره شدن آن بسیار بالاست و هنگامی که پاره شود عواقب و خسارت های بدی را در پی خواهد داشت. اگر قصد مسافرت دارید حتما با مراجعه به مکانیک از سلامت تسمه مطمئن شوید تا در راه مشکلی برای شما به همراه نداشته باشد.